Potpuno je nevažno u smislu naslovnog pitanja da li bi riječ bila o potpuno novoj političkoj stranci ili o već postojećoj kojoj bi jedan od programskih ciljeva bio i ulazak Republike Srpske i Bosne i Hercegovine u NATO.

Tim autora Nova Srpska, analiza iz 2014. godine

Ono što je jedino važno jeste da bi se ta partija zalagala za NATO integracije pod uslovima i na način definisan uprethodnom tekstu koji smo objavili u okviru razvoja teme „Republika Srpska i NATO“. Da se podsjetimo, osnovni elementi platforme „Republika Srpska i NATO“ koju smo predložili jesu sljedeći:

• RS će ubrzati sve reforme koji se tiču ulaska BiH u NATO a koje ne zadiru u dejtonsko ustrojstvo BiH
  •    RS će podržati u organima BiH sve projekte koji se tiču ulaska zemlje u NATO, pod uslovom predviđenim u prethodnoj tački
  •    RS traži od partnera u NATO, prije svih Vašingtona, da se obezbjedi trajna podrška ove alijanse i SAD ustavnoj poziciji Republike Srpske
  •    RS insistira da glavni štab NATO alijanse u BiH bude u Banjoj Luci
  •    RS će značajno participirati u troškovima koji se tiču ulaska zemlje u NATO, finansiranja vojnih misija BiH i, uopšte, svih drugih troškova koji se zahtjevaju od jedne NATO članice
  •    RS insistira da njen predstavnik bude glavni koordinator prilikom učlanjenja BiH u NATO, kao i da po učlanjenju njen predstavnik bude zadužen za odnose BiH i NATO

Razlozi koji idu u prilog redefinisanju odnosa Republike Srpske spram NATO saveza su očigledni. Oni jesu stvar racionalnog poimanja politike a ne emocija. Budućnost Republike Srpske vezana je za NATO, opirala se ona tome ili ne. Stoga razum nalaže da se ta realnost prihvati i da se učini sve kako bi Republika Srpska i njeni građani od toga imali što više benefita. To se može ostvariti jedino ukoliko Republika Srpska promjeni svoje dosadašnje ponašanje kad je ova tema u pitanju i nametne snažan pronatovski kurs unutar svih organa i institucija BiH. Naravno, ona će to raditi, prije svega, zbog svojih sopstvenih interesa a što i jeste odlika političkih procesa.

Šta Srpska dobija od NATO?

Ukoliko Republika Srpska uspije da u narednom periodu promjeni svoj stav prema NATO i nametne se kao ključni faktor NATO integracije cijele BiH to bi joj donijelo nesumnjiv regionalni značaj. Ulaskom BiH u NATO i uvažavanjem njene ustavne kompozicije prilikom procesa učlanjenja Republika Srpska bi u okviru BiH stekla nesporan regionalan status, odnosno njena ustavna pozicija bi bila na najbolji mogući način zaštićena i promovisana kad je riječ o cijeloj regiji zapadnog Balkana. RS ne samo da bi ubrzala ulazak BiH u NATO nego bi doprinijela i mjenjanju kursa Srbije po ovom pitanju. I to je veoma važno jer je najgora stvar za Republiku Srpsku da Srbija prije nje promjeni svoj odnos prema NATO. U tom slučaju bi Srbija preuzela najveći dio koristi od te politike dok bi Srpska bila ne samo prinuđena da prati Srbiju kao „mlađi brat“ nego bi se suočila i sa opasnošću da Beograd i Sarajevo zajedno sa Vašingtonom, Berlinom i Londonom utiču na svojevrsnu pacifikaciju Republike Srpske što bi se u krajnjoj liniji svodilo na jačanje centralnih institucija u Sarajevu i slabljenje ustavne autonomije Srpske.

Zato je veoma važno da se u Srpskoj konačno pojave političke snage koje su u stanju da predvide ove ozbiljne političke procese. Republika Srpska ne smije sebi dozvoliti da postane njihov talac i stoga je neobično važno da se u njoj u najskorijem momentu pojavi jedna ozbiljna partija koja bi zagovarala pomenutu politiku prema NATO. Snaga argumenata ove politike bi, vrlo vjerovatno, u budućnosti dovela da sve više političkih partija počne mjenjati svoj stav prema ulasku u NATO u odnosnom smislu, međutim veoma je bitno da se to ne desi previše kasno jer tad već više nećemo biti subjekti nego objekti procesa. A to je ubjedljivo najgora solucija po Republiku Srpsku.

Činjenica da se u oktobru naredne godine održavaju opšti izbori u RS i BiH navodi na zaključak da se do završetka tih izbora neće praktično moći formirati jedan takav subjekt (kao što je već napomenuto, bilo tako da nastane nova partija, bilo da neka već postojeća stranka prihvati ovu platformu). Takođe, na nivou BiH do oktobra će biti zaustavljeni svi ozbiljniji reformski procesi upravo zbog izbora. To znači da nakon istih nastupa tajming kad je veoma povoljno otpočeti odnosni projekat.

Odnos građana prema takvom pro-NATO programu svakako bi zavisio od vještine te partije i svih onih koji je podržavaju(makar u tom segmentu) da svoje stavove na kvalitetan način objasni javnosti. Nema dileme da građani Republike Srpske polako ali sigurno postaju svjesni da je realan život daleko od emocija. U tom kontekstu oni pokazuju sve očigledniju zrelost i sposobnost racionalnog poimanja stvari. Činjenica da su oni žrtve nedoraslih politika koje su vodile Srpsku od njenog nastanka, te da žive životom nedostojnim čovjeka dok se njihovi političari tove na velikim pričama o patriotizmu koje jedino daju efekte na njihovim bankovnim računima, sasvim sigurno, doprinijela je da ljudi u Republici Srpskoj znatno opreznije posmatraju svaki oblik manipulacije niskim političkim strastima. U tom smislu znatno je lakše danas razgovarati sa građanima o bilo kojem političkom pitanju nego što je to bilo prije osam godina. Jednostavno, javnost Srpske polako odrasta i uozbiljuje se, a na to je prisiljena usljed katastrofalne ekonomsko-socijalne situacije.

Zbog svega toga ne samo da će biti moguće zagovarati ulazak RS i BiH u NATO na bazi iznesene platforme, nego će ta platforma i njeni nosioci dobijati vremenom sve ozbiljniju podršku u javnosti. Naravno, osnovni uslov će biti da ljudi koji budu promovisali tu platformu pokažu da su drugačiji od prethodnika, odnosno da se odlikuju poštenjem, profesionalizmom i stvarnom brigom za interese građana Republike Srpske. To je neophodan uslov. I ukoliko bi se jedna grupa ljudi takvih kvalitetnih ličnih svojstava pojavila i preuzela odnosnu platformu, sasvim sigurno, razlikovala bi se po više osnova od svoje političke konkurencije, prije svega po tome što bi se na krajnje odgovoran način odnosila prema Srpskoj, njenim građanima i njihovoj budućnosti.

To bi joj osiguralo svjetlo mjesto u budućnosti političkog života RS i BiH. A imajući u vidu da bi takva politička opcija shvatila procese koji dolaze, njihov značaj i neumitnost, ta činjenica bi joj pomogla da ne ostane zarobljena u neshvatanju modernoga svijeta kao što su mnoge druge političke partije i lideri poslije nekog vremena jednostavno postali-prevaziđeni.